W branży ICT (technologii informacyjno-komunikacyjnych) brakuje wykwalifikowanych pracowników, w tym kobiet. Zwiększenie udziału specjalistek to z jednej strony odpowiedź na realne potrzeby rynku, z drugiej – szansa na wykorzystanie kobiecego punktu widzenia, który sprzyja innowacyjności, kreatywności, różnorodności oraz projektowaniu uniwersalnych rozwiązań cyfrowych, przyjaznych dla wszystkich użytkowników.
Udział kobiet w ICT – dane i wyzwania
Profesjonalistek z obszaru STEM (ang. science, technology, engineering, mathematics –
nauki, technologii, inżynierii, matematyki) przybywa, choć tempo wzrostu należy określić jako niewystarczające. Z problemem niedoboru kobiet zarówno na kierunkach studiów z zakresu ICT, jak i w zawodach z tej branży mierzy się nie tylko Polska, ale cała Europa. Potwierdzają to statystyki, m.in. dostępne na portalu kompetencjecyfrowe.gov.pl:
– W 2023 r. w Polsce było 744 tys. specjalistów ICT, co stanowiło 4,3% ogółu pracujących. W tej grupie znalazło się zaledwie 142 tys. kobiet – ponad pięć razy mniej niż mężczyzn.
– W 2022 r. zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej kobiety stanowiły zdecydowaną mniejszość wśród studentów ICT – w naszym kraju wskaźnik ten wynosił 16% i był niższy o 4 punkty procentowe w porównaniu do średniej unijnej.
– Udział kobiet wśród absolwentów kierunków ICT zarówno w Polsce, jaki i w Unii Europejskiej nieznacznie przekraczał 20% (wskaźnik ten wynosił odpowiednio 22% i 21%).
– Prawdziwą rzadkością w Polsce są kobiety na studiach doktoranckich w dziedzinie ICT. W 2022 r. było ich zaledwie 7, tj. 12%, podczas gdy w przypadku wszystkich kierunków udział absolwentek na tym najwyższym poziomie kształcenia wyniósł 56%. Także w porównaniu ze średnią unijną (23%) odsetek naukowczyń ICT w Polsce był dwa razy niższy niż w krajach Unii Europejskiej.
Program Rozwoju Kompetencji Cyfrowych zakłada wzrost specjalistów ICT do 6% wśród ogółu pracujących oraz zwiększenie udziału kobiet w tym gronie z 19% do 29%. Ten ambitny plan ma być zrealizowany do 2030 r. Zadanie trudne, ale warto podjąć to wyzwanie, ponieważ wykorzystanie potencjału kobiet może mieć kluczowe znaczenie dla rozwoju cyfrowego i gospodarczego naszego kraju.
Siła kobiet w ICT
Nie ma dziedzin nauki zarezerwowanych tylko dla mężczyzn. Wszelkie ograniczenia i bariery tkwią wyłącznie w naszych umysłach. Jeśli dostrzeżemy, jak wielką wartością jest różnorodność – również w dziedzinach związanych z nowymi technologiami – jesteśmy w stanie osiągnąć wiele. Kobieca energia, pomysłowość i wytrwałość w działaniu sprawiają, że cyfrowe usługi i produkty zyskują na innowacyjności. Jakie jeszcze kobiece cechy mogą być szczególnie ważne w branży ICT?
W szybko zmieniającym się świecie, w którym wciąż poszukiwane są nowe rozwiązania, potrzebne jest świeże, oryginalne spojrzenie. Kobiety wykazują się nie tylko kreatywnością i pomysłowością, ale też wysoką empatią, intuicją oraz zdolnością budowania relacji. Takie kompetencje wpływają na tworzenie technologii uwzględniających potrzeby użytkowników, ale też na integrację i pracę z reguły złożonych zespołów projektowych, od współdziałania których zależy powodzenie wielu projektów. Tworzeniu innowacyjnych rozwiązań sprzyja też kobiece zaangażowanie, dbałość o szczegóły oraz motywacja do ciągłego rozwoju.
Warto aktywnie wspierać kobiety w wyborze ścieżki edukacyjnej i zawodowej związanej z branżą ICT – już od najmłodszych lat. Ich obecność w świecie najnowszych technologii to korzyść dla całego – coraz bardziej cyfrowego – społeczeństwa.
Jak pokazywać, że dziedziny związane z technologią nie są zarezerwowane wyłącznie dla mężczyzn? Ważna jest edukacja i promocja sylwetek kobiet, które wniosły wiele do rozwoju nauki i technologii – zarówno tych zapisanych na kartach historii, jak i współczesnych naukowczyń.
Edukacja i role model
Istnieje wiele kierunków rozwoju: od programowania, automatyki, robotyki po cyberbezpieczeństwo czy sztuczną inteligencję. Czasem wystarczy mała iskra, by rozpalić w kimś pasję i chęć do działania. Takim impulsem może być udział młodych w inspirujących projektach. Jednym z nich jest Klub Cyfrowych Możliwości (KCM), stworzony przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Państwowy Instytut Badawczy NASK.
KCM to więcej niż nauka, to spotkania ze studentkami kierunków ICT i okazja do twórczej wymiany myśli oraz otwarcia młodych na nowe perspektywy. Studentki wcielą się w rolę trenerek i poprowadzą kreatywne zajęcia z zakresu technologii cyfrowych. Przy okazji opowiedzą o swojej ścieżce rozwoju oraz o kobietach, które miały wpływ na wiele dziedzin – od praktycznych wynalazków przez rozwój grafiki komputerowej po lądowanie na Księżycu!
Promowanie tzw. role model, czyli wzorów do naśladowania, to ważna lekcja dla młodych ludzi, u których dopiero kształtują się zainteresowania. Warto wykorzystać każdą okazję, by przekonać uczniów – w szczególności dziewczęta – że mogą uczestniczyć w niezwykłych wyzwaniach. I udowadniać, że z kreatywnego, otwartego myślenia rodzą się wielkie rzeczy, a za każdym wynalazkiem stoi pomysł, uważność, ciekawość oraz wytrwałość w dążeniu do celu, czyli coś, co jest dostępne dla każdego – bez względu na płeć!
Źródło:
„Kompetencje cyfrowe specjalistów ICT w statystykach”, (2025), artykuł na stronie kompetencjecyfrowe.gov.pl [dostęp online dn. 26.06.2025].
